W części pierwszej pisaliśmy o planach filmowych i kadrowaniu. Teraz czas przedstawić zagadnienie perspektywy. Jak umiejscowić kamerę, żeby obraz przykuł uwagę widza? Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie.

Początkujący operatorzy do zagadnienia mogą podchodzić intuicyjnie. Jest to dobra metoda, ale uzależniona od talentu i wrażliwości osoby ustawiającej kamerę. Można zrobić to tak, by był wygodny dostęp do wizjera – ale za cenę jakości obrazu, albo zdecydować się na gimnastykę - umożliwiającą zmyślne filmowanie kadrów.

Praca kamerzysty na wagę złota!

W przypadku, kiedy zaczynamy nowy projekt i decydujemy się na przygodę filmową z użyciem Strady, warto zadbać o zespół profesjonalistów. Narzędzie CRM daje możliwość stworzenia bazy informacyjnej na temat oczekiwanych standardów sprzętowych
i zawodowych. Dzięki temu możemy opracować zestaw dobrych praktyk w pracy nad nowym materiałem. Wytyczne takie ustalą właściwy próg oczekiwań wobec zespołu i pracujących w nim kamerzystów.

W ustawieniu kamery kluczowa jest wysokość jej usytuowania. Wpływa ona na artyzm przedstawianej sceny oraz walory dramaturgiczne i psychologiczne filmu. Przekłada się to na przykucie uwagi widza, jego stan emocjonalny, a to stanowi o sukcesie lub porażce produkcji.

Zatem - jakie są perspektywy?

Perspektywa z wysokości oczu - normalna

Tego typu ujęcia są zbieżne z codziennym widzeniem świata. Są one neutralne emocjonalnie, dlatego najczęściej spotkać można je
w filmach dokumentalnych i edukacyjnych.

Ale - nie tylko. Perspektywę normalną dobrze zastosować, kiedy:

- filmujemy budynki, architekturę – unikamy wtedy zniekształceń prezentowanych obiektów,

- chcemy pokazać scenę w sposób obiektywny, oczami zewnętrznego obserwatora,

- filmujemy wywiad, rozmowę – wtedy kamera na wysokości oczu rozmówcy jest naturalnie położona i obraz nie odwraca uwagi od treści wypowiedzi,

- podczas prezentowania twarzy aktora, rozmówcy – Tutaj można stosować drobne techniki: lekko unosić kamerę ponad linię oczu, np.
w przypadku nazbyt wydatnego nosa lub – pokazując mężczyzn – delikatnie obniżać, uwydatniając podbródek, co przyczynia się do nadawania bardziej męskiego charakteru twarzy. Techniki te jednak manipulują już wrażeniami widza.

Perspektywa ptasia

W tym przypadku każde ujęcie prowadzone z góry, niezależnie od wysokości obiektywu (z drona, balonu, samolotu, czy kamery zainstalowanej na wysięgniku lub trzymanej w wyprostowanych rękach) nosi miano perspektywy ptasiej.

Stosujemy ją filmując:

- duże obszary, np. miasto, osiedle – dzięki temu cały teren prezentowany jest z dobrą ostrością w całości kadru,

- scenę lub postać ze wzbudzeniem uczucia dominacji widza nad dziejącą się sytuacją lub bohaterem, np. osobę, która poniosła klęskę warto pokazać w ujęciu z góry, żeby wzmocnić przekaz jej dramatycznej sytuacji.

Perspektywę ptasią można na początek uzyskać używając drona. Należy jednak pamiętać, że ujęcie z góry spowalnia ruch i zniweluje efekt potencjalnie szybkiej akcji.

Perspektywa żabia

Skoro były ujęcia z poziomu ptaka, to można też filmować w widoku przypisanym do tego sympatycznego płaza, czyli od dołu.

Można domyślić się, że tę perspektywę będziemy stosować, kiedy:

- chcemy widza przytłoczyć sceną, wywołać w nim strach, niepewność,

- w przypadku filmowania architektury sakralnej chcemy pokazać wyższość Boga,

- planujemy pokazać wszystko to, co nas otacza i jest dominujące, jak drzewa, drapacze chmur – ale tu trzeba pamiętać, że dla neutralnej prezentacji używamy perspektywy normalnej, żabia wpływa zdecydowanie na potęgowanie odbioru, czyli manipuluje emocjami widza,

- chcemy usunąć z kadru horyzont, pokazać jednolite tło.

Perspektywa żabia daje wiele możliwości kreowania emocjonalnego obrazu. Stosować jednak trzeba ją umiejętnie, z dużą dozą przemyślenia i staranności. Zbyt szeroki obiektyw może zniekształcać postać aktora, co przekaz uczyni karykaturalnym i zniweluje nasze pierwotne zamiary artystyczne.

Perspektywa ukośna i POV

Ustawienie kamery pod kątem od ok. 25 do 45 stopni względem filmowanego obrazu wpływa na silne wydobycie perspektywy geometrycznej (zbieg linii równoległych w tradycyjnym ujęciu). Jest to zabieg mocny w wyrazie, dlatego nie należy stosować go zbyt często. Poświęcona mu powinna być wybrana scena, żeby wzmóc u widza pożądane emocje napięcia i niepokoju.

Skrót POV oznacza z języka angielskiego: Point Of View, czyli punkt widzenia. W tym przypadku mamy do czynienia
z charakterystycznym ujęciem pokazującym scenę oczami bohatera. Kamera umieszczana jest na wysokości jego oczu. Film kinowy
i telewizyjny nie stosuje tego typu ujęć, natomiast bardzo często wykorzystuje go popkultura. Perspektywa ta może szybko znudzić widza, chyba że pomysł na przekaz czyni ją uzasadnioną i współgra z koncepcją artystyczną całej produkcji.

Perspektywa, obok kadru, jest jednym z najistotniejszych narzędzi do kreowania artyzmu w filmie. Czyni go profesjonalnym w przypadku przekazu dokumentalnego lub edukacyjnego. W innego typu produkcjach wpływa na emocje widzów, co przekłada się na odbiór obrazu
i jego pozycję pośród innych filmów. Dlatego warto zadbać o zgrany zespół z udziałem profesjonalnego kamerzysty i odpowiedniej jakości, różnorodny sprzęt.