Fotografia analogowa nie odeszła w zapomnienie. Dla wielu twórców jest jedną z metod uzyskiwania ciekawych efektów wynikających z całego procesu uzyskiwania zdjęcia bez użycia wspomagania cyfrowego. W artykule poświęconym tradycyjnej fotografii przedstawiliśmy zakres wyposażenia podstawowego warsztatu w akcesoria. Teraz skupimy się na jego jednym elemencie, czyli papierze fotoczułym.

Zapis cyfrowy zdominował każdą sferę życia. Dotyczy to również fotografii. I chociaż ta analogowa jest już jedynie wyborem, to wartym zauważenia jest fakt, że jednym z najtrwalszych nośników uwiecznionego obrazu jest odbitka ciemniowa na papierze barytowym.

W poniższym zestawieniu skupimy się na materiale srebrowym, czyli czarno-białym.

Fotografia analogowa: papier barytowy

Jest to papier z podkładem z siarczanu barytu. Baryt jest minerałem, który daje lepsze właściwości tonowania i utrwalania obrazu. Przyczynia się jednak do trudniejszej obróbki: wymaga długiego płukania i suszenia w specjalnych warunkach – z użyciem odpowiedniej suszarki. Papier ten jest jednak materiałem profesjonalnym i stosowanym w prestiżowych galeriach fotografii i np. na wystawach.

Łatwiejszy w przygotowaniu jest:

Papier plastikowy

Podłożem jest polietylen, czyli rodzaj specjalnej żywicy. Charakteryzuje się dużą łatwością obróbki: krótkim czasem wywołania, płukania, prostym i szybkim suszeniem. Jest też tańszy od barytowego. Ale coś za coś: zdjęcia na nim są mniej trwałe i np. nie są przyjmowane do galerii czy na wystawy.

Kolejny podział wynika z ustalenia kontrastu.

Papier stałokontrastowy (stałogradacyjny)

Kontrast narzucony jest przez producenta i niezmienny. Potrzeba zmiany kontrastu wymaga po prostu wyboru papieru o innym parametrze. Ich gama jest jednak mniejsza od możliwości własnych zmian kontrastu w drugim typie papieru. Dawniej był szerszy wybór: kontrast niski, specjalny, normalny, twardy i ekstra twardy. Obecnie producenci ograniczają się do jednej – dwóch gradacji.

W przypadku potrzeby bardziej elastycznego wyboru kontrastu można sięgnąć po:

Papier zmiennokontrastowy (zmiennogradacyjny)

Inaczej określany jest jako multigrade. Dzięki niemu możemy modyfikować kontrast zdjęcia w zależności od barwy światła. Używać do tego możemy filtra ciemniowego lub głowicy filtrującej. W tym przypadku występuje również pierwszy podział na papiery o podłożu plastikowym i barytowym.

Znając podział papierów światłoczułych skupimy się teraz na propozycji dla osób, które zaczynają pracę z fotografią tradycyjną.

Zastosowanie dla początkujących

Zaczynać warto od papieru tańszego, który potraktujemy jako materiał do testów, ćwiczeń, czy wręcz zabawy fotografią analogową. Możemy sięgnąć po mniejsze formaty odbitek i papier podstawowy. Wtedy jakość obrazu nie gra pierwszorzędnej roli i możemy używać papieru stałokontrastowego. Oprócz formatu, warto zwrócić na fakturę: dostępny jest mat, półmat i połysk.

W przypadku nauki operowania kontrastem, warto sięgnąć po papier zmiennogradacyjny i rozpocząć pracę z filtrami: purpurowym i żółtym. Warto też korzystać z arkuszy o podłożu plastikowym, żeby ograniczyć czas i pieniądze wymagane do właściwego suszenia – o czym wspominaliśmy wcześniej.

Kiedy zyskamy już umiejętność operowania technikami w fotografii analogowej polecamy sięgnąć na początku po polietylenowe papiery zmiennokontrastowe.

Papier dla profesjonalistów

Jak wspominaliśmy – papier barytowy jest najlepszym utrwalaczem zdjęć. Nadaje się idealnie do wywoływania obrazów w większym formacie, bardziej złożonym zróżnicowaniu kontrastów i jest pożądany na różnego rodzaju wystawach, w galeriach sztuki do reprodukcji dzieł, tworzenia portfolio, czy w konkursach fotograficznych z zastosowaniem techniki analogowej. Jego cena jest wyższa, ale dostępne są też na rynku tańsze papiery o poprawionych parametrach.

W taki sposób przedstawia się podstawowy podział papierów światłoczułych. W kolejnych artykułach będziemy skupiać się
na następnych aspektach fotografii tradycyjnej.

Opisując świat fotografii analogowej polecamy twórcom – szczególnie początkującym – zwrócenie uwagi na możliwości, jakie daje dawna forma uwieczniania obrazu. Oferujemy narzędzie cyfrowe, jakim jest Strada do zarządzania przedsięwzięciami i kontaktami z klientami, ale korzystanie z tradycyjnych technik w dobie algorytmów nie przyczynia się do utraty styku z rzeczywistością wirtualną. W przypadku fotografii analogowej możemy korzystać ze skanerów do klisz, które eliminują potrzebę wykonywania odbitek.
Istnieje też możliwość digitalizacji obrazów uwiecznionych na papierze fotoczułym.

Zachęcamy do przygody z fotografią tradycyjną, ponieważ jej zastosowanie wymaga pracy nad warsztatem fotograficznym.
Ukazuje również w inspirujący sposób przebieg zjawisk chemicznych, które wydobywają piękno ludzkiej twórczości.