Rynek VoD w kraju opisaliśmy do tej pory w zakresie widzów i dostawców usług oraz finansowania. Teraz przedstawiamy rozwiązania prawne, regulujące branżę serwisów wideo na żądanie.

Przepisy mają za zadanie zarówno porządkować interakcje na rynku, chronić strony, ale też stymulować rozwój sektora audiowizualnego (jak w każdym innym przypadku).

Spójrzmy na pierwszy akt prawny:

Rynek VoD w ustawie o kinematografii

Ustawa z 30 czerwca 2005 r. powołała do życia Polski Instytut Sztuki Filmowej (PISF). Jego głównymi zadaniami są:

- tworzenie warunków do rozwoju produkcji i koprodukcji filmowej

- wspieranie tworzenia filmów artystycznych

- kształtowanie warunków do szerokiego udostępniania dorobku polskiego, europejskiego i światowego kina

- wspieranie debiutów

- promocja polskiej twórczości kinematograficznej

- finansowanie przedsięwzięć w zakresie sztuki filmowej

- świadczenie usług eksperckich organom administracji publicznej

- wsparcie dla utrzymania archiwów

- wzmacnianie małych i średnich przedsiębiorstw.

PISF finansowany jest z dotacji ministerialnej oraz daniny w wysokości 1,5% rocznego przychodu uiszczanej przez: właścicieli kin, dystrybutorów, nadawców programów telewizyjnych, operatorów platform cyfrowych, sieci kablowych i dostawców VoD.

W maju 2020 r. ustawa została znowelizowana, m.in. uwzględniając pomoc w pandemii, ale też wprowadzając nową definicję filmu. Umożliwia ona premierowe udostępnianie dotowanego filmu we wszystkich innych usługach poza kinem, w tym VoD.

Kolejnym ważnym aktem prawnym jest:

Ustawa o finansowym wspieraniu produkcji audiowizualnej

Reguluje ona pochodzenie środków pieniężnych wzmacniających produkcję audiowizualną. Źródłem jest budżet państwa, rozdzielanie finansów trwa przez cały rok do wyczerpania limitu, a obsługą zajmuje się Polski Instytut Sztuki Filmowej. Możliwe jest pokrycie 30% kosztów powstałych w Polsce w związku z produkcją filmu lub serialu. O dofinansowanie mogą ubiegać się również podmioty zagraniczne, mające polskiego partnera lub zarejestrowane w kraju.

Wpływ na lokalne regulacje na szczeblu ustawowym ma również Unia Europejska. Dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych ukierunkowała przepisy zawarte w dodanym nowelizacją rozdziale 6b kolejnego polskiego aktu prawnego, którym jest:

Ustawa o radiofonii i telewizji

Zmiany z 11 sierpnia 2021 r. m.in. nakładają na Krajową Radę Radiofonii i Telewizji obowiązek określenia sposobu ochrony małoletnich przed niepożądanymi treściami udostępnianymi przez platformy wideo. Na usługodawców nałożono szereg obowiązków formalnych, informacyjnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, czy kwestiami przekazu handlowego.

W ciągu 14 dni przed datą rozpoczęcia udostępniania treści nowy usługodawca VoD ma obowiązek dokonania zgłoszenia do spisu podmiotów zajmujących się tego typu usługami.

Wiele miejsca poświęcono udostępnionym treściom, zakazując szerzenia nienawiści, nawoływania do przemocy, terroryzmu
i jakiejkolwiek dyskryminacji.

Uwagę skupiono na ochronie osób małoletnich. Dostawcy usług VoD muszą zagwarantować zabezpieczenia techniczne i właściwe oznaczenia wiekowe, chroniące przed odbiorem treści mające negatywny wpływ na prawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny i moralny młodych widzów.

Kolejna grupa odbiorców, na której skoncentrował się ustawodawca, to osoby z niepełnosprawnościami. Nowelizacja nakłada obowiązek udostępniania nie mniej niż 30% treści z oferty z ułatwieniami w odbiorze dla użytkowników z dysfunkcją słuchu lub wzroku.

Nowelizacja uregulowała także kwestie sprawozdawczości.

Oprócz rozwiązań czysto prawnych, omawianym przez nas wcześniej i wartym przypomnienia mechanizmem wpływającym na rynek VoD jest program:

Kreatywna Europa

Promocją działania w Polsce zajmuje się Biuro: Creative Europe Desk Polska. Działa ono na zlecenie i pod nadzorem Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Wsparcie w zakresie instrumentu finansowego zapewnia Krajowy Punkt Kontaktowy ds. Instrumentów Finansowych Programów UE.

Na program Kreatywna Europa składają się komponenty: Media i Kultura oraz część międzysektorowa z Instrumentem Gwarancji Sektorów Kultury i Kreatywnych.

Główne cele jego działania, to:

- wzmocnienie kontynentalnego przepływu twórców i dzieł

- ochrona oraz promocja różnorodności kulturowej i językowej

- rozwój kompetencji zawodowych

- propagowanie rozwiązań proekologicznych na Kontynencie.

Ramy prawne zmieniają się dynamicznie, starając nadążyć zarówno za ewolucją technologiczną, ale też nagłymi i trudno przewidywalnymi zdarzeniami, jak pandemia. Warto obserwować propozycje regulacji, brać udział w konsultacjach społecznych projektów aktów prawnych, by mieć wpływ na ich ostateczny kształt i właściwie się do nich przygotować. Przykładem jest skierowana do uzgodnień międzyresortowych i publicznych Ustawa o uprawnieniach artysty zawodowego. Przyjrzymy się tej propozycji i zreferujemy temat w jednym z kolejnych wpisów na naszym blogu.