Montaż filmowy, najprościej wyjaśniając, to połączenie ujęć w sposób umożliwiający stworzenie spójnego obrazu. W części 1 przedstawiliśmy zarys teorii, teraz skupimy się na przygotowaniu do pracy montażysty.

Sceny i ujęcia w filmie powstają w różnym czasie i wielu miejscach. Ich chronologia nie wynika z biegu wydarzeń w przedstawianej historii, tylko wielu czynników: dostępności planu, grafika aktorów i pracowników obsługujących dzień zdjęciowy, pogody, pory dnia i roku, czy np. możliwości wykorzystania wypożyczonego sprzętu.

To, co zarejestruje kamera jest materiałem, który wymaga dalszej obróbki: wyboru ujęć, zestawienia ich w odpowiedniej kolejności, by uzyskać pożądany efekt. Praca montażysty filmowego przypomina działania inżyniera dźwięku w studiu nagraniowym: zarejestrowana muzyka jest swego rodzaju tworzywem, które zbuduje dany utwór - piosenkę.

Do wszystkich tych działań potrzebne jest specjalistyczne:

Oprogramowanie komputerowe

Znajomość narzędzi do montażu jest podstawą. Sprawne poruszanie się w aplikacjach pozostawia wiele czasu i zapału do znalezienia właściwego przekazu artystycznego i umiejętnego uzyskania pożądanych efektów.

Każdy software graficzny ma rozbudowany interfejs. Laika, początkującego montażystę może przytłoczyć mnogość funkcji. Dlatego warto zastosować najlepszą w każdej nauce metodę małych kroków: zacząć od podstaw i próby zmontowania prostego, krótkiego filmu.

Na rynku dostępnych jest wiele programów do edycji i montażu. Bogata jest również oferta darmowych aplikacji. Ważnym jest, by software miał wsparcie techniczne, samouczek, czytelny interfejs i najlepiej: bazę edukacyjną np. w formie filmów na YouTube.

Najważniejszą zasadą w pracy montażysty (i każdej innej) jest:

Porządek

Pracując nad materiałem składającym się z wielu ujęć będących plikami na komputerze, łatwo wpaść w chaos. Przeszukiwanie całego materiału jest nieefektywne, marnuje czas, zapał do pracy, a i tak wiele istotnych scen może zostać pominiętych. Dlatego warto wypracować na samym początku nawyk tematycznego segregowania materiału filmowego. Przykładowo, jeżeli montujemy film z wakacji, najlepiej będzie podzielić pliki z klucza tematycznego (np. charakterystyczne plenery) lub wydarzeń: zwiedzanie, podróż, odpoczynek, zabawa itp.

Przejrzenie zgromadzonego materiału na samym początku, po przesłaniu plików do komputera, pozwoli odsiać nieudane ujęcia i uporządkować je – mając świeżo w pamięci wszystkie istotne zdarzenia. Odrzucone kadry warto zachować w oddzielnym folderze, ponieważ mogą posłużyć jako materiał uzupełniający w przypadku trudnych do przewidzenia problemów podczas montażu.

Kiedy mamy oprogramowanie, jego podstawową znajomość i foldery posegregowanych ujęć i scen, następuje najważniejszy etap, który może budzić obawy, czyli:

Montaż

Jeżeli posiadamy już pewien poziom wprawy, możemy zajmować się większymi produkcjami. Pierwszym problemem, który pojawia się w wielu działaniach twórczych jest swego rodzaju obezwładnienie świadomością ogromu pracy do wykonania. Dlatego warto zadanie całościowe dzielić na mniejsze, cząstkowe. Drugim istotnym nawykiem powinno być systematyczne realizowanie wyznaczonych zadań. Brak chęci, czy pomysłów, często stają się przeszkodą w wykonaniu planu. Nawet przy towarzyszącym uczuciu zniechęcenia warto podejmować pracę nad montażem, ponieważ obróbka materiału często staje się inspiracją motywującą do działania.

Źródłami sukcesu w złożonej pracy nad treściami audiowizualnymi są:

1. Zarządzanie

- zarówno pracą własną w przypadku małych produkcji, jak i całego zespołu. Z pomocą przychodzi tutaj Strada, proponując szereg funkcji, takich jak:

-> Czytelne przydzielanie zadań, wizualizację postępów, rozliczanie etapów.

W przypadku montażu daje to możliwość współpracy z kierownikiem przedsięwzięcia oraz zamawiającym.

-> Tworzenie i edycję harmonogramu.

Podział pracy na etapy, wyznaczenie tzw. kamieni milowych, czyli celów operacyjnych – np. montażu odcinków serii lub spójnych aktów filmu – systematyzują pracę nad montażem i dzielą na łatwe do opracowania części.

2. Schemat pracy

Można go przedstawić w następujących krokach:

→ ustalenie stylu produkcji

→ wybór atrybutów towarzyszących: grafiki i dźwięku

→ zgranie ujęć i scen

→ przegląd i segregacja materiału

→ stworzenie osi czasu filmu

→ segregacja i ułożenie dialogów

→ obróbka, poprawienie dźwięku, usunięcie szumów itp.

→ dopasowanie ujęć, przejść, dialogów, muzyki

→ oprawa tekstowa i graficzna

→ ponowna korekta dźwięku oraz obrazu, barw.

W najprostszym ujęciu - tak prezentują się podstawy montażu filmowego. W następnych odcinkach serii będziemy zaznajamiać czytelników z kolejnymi kwestiami, dotyczącymi m.in. oprogramowania czy sprzętu (np. monitora).